De eerste norm gaat over professionele autonomie. Dit betekent dat je zelfstandig beslissingen kunt nemen en daar verantwoordelijkheid voor neemt. Professionele autonomie bestaat uit klinische autonomie en beroepsautonomie. Klinische autonomie houdt in dat je als professional de regie neemt over de zorg. Dit draagt bij aan een hogere kwaliteit van zorg en veiligheid voor de zorgvrager. Beroepsautonomie betekent dat je verpleegkundig leiderschap toont. Hierdoor kun je invloed hebben op de zorg, het beleid en veranderingen binnen en eventueel buiten de organisatie.

Deze norm betekent ook dat je je laat leiden door je professionele kennis, waarbij de kwaliteit van zorg voor de zorgvrager voorop staat. Je werkt volgens de nieuwste wetenschap. En zorgt ervoor dat je verpleegkundige kennis altijd up-to-date is. Je bent bevoegd en bekwaam. En werkt volgens beroepsnormen, kwaliteitsrichtlijnen en wet- en regelgeving. Ook gebruik je een wetenschappelijk gevalideerd verpleegkundig classificatiesysteem. De bekendste en meest gebruikte gevalideerde verpleegkundige classificatiesystemen zijn:

• International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF)
• Omaha System
• NANDA-International
• Nursing Outcome Classification (NOC)
• Nursing Intervention Classification (NIC)

Daarnaast werk je regionaal en ben je onderdeel van het lokale netwerk of het regionale professionele netwerk in de eerstelijnszorg. Je werkt samen met andere disciplines en vraagt advies wanneer het nodig is. Indiceren is een integraal deel van het verpleegkundig proces. Als verpleegkundige ben je betrokken bij het totale zorgproces samen met je wijkteam. Het is niet de bedoeling dat je alléén maar indiceert.

Vanuit de professionele autonomie is het belangrijk dat je bij het indicatieproces volgens de 4 O’s werkt. Dit betekent dat je Objectief, Onbevooroordeeld, Onafhankelijk en Onderbouwd je indicatie en zorgplan opstelt. Daarom mag de indicatiestelling alleen worden gedaan door een verpleegkundige die geen persoonlijke band of familieband (1e of 2e graad) heeft met de zorgvrager.

Bekijk norm 1 uit de het Normenkader Indicatieproces voor meer informatie over professionele autonomie.

Je moet aan 4 voorwaarden voldoen om te laten zien dat je aantoonbaar vakbekwaam bent om het indicatieproces voor de Zvw uit te voeren (binnen jouw eigen deskundigheidsgebied). En om in te schatten wanneer je hulp van anderen nodig hebt. Naast zorginhoudelijke kennis is ook een grondige kennis van de sociale kaart en de vigerende wet- en regelgeving noodzakelijk.

Dit zijn de 4 voorwaarden waar je aan moet voldoen:

1. Je bent BIG-geregistreerd én voldoet aan een of meer van de volgende punten:
   • Je bent verpleegkundige met een hbo-V-getuigschrift (Bachelor) en/of verpleegkundigen met een getuigschrift Verplegingswetenschappen/ Gezondheidswetenschappen (Master);
   • Je bent verpleegkundige met een A-diploma met de wijkaantekening (MGZ)
   • Je bent verpleegkundige die voor 2018 zijn opgenomen in het deskundigheidsgebied wijkverpleegkundige in het Kwaliteitsregister V&V;
   • Je bent verpleegkundige met een erkende relevante verpleegkundige NLQF6 vervolgopleiding die past binnen één van de volgende expertisegebieden: Wijkverpleegkundige, Kinderverpleegkundige, Dementieverpleegkundige, Technische thuiszorgverpleegkundige;
   • Je bent verpleegkundige met een kinderaantekening en een afgeronde HIK-training
2. Je hebt aantoonbaar een aanvullende geaccrediteerde training vakbekwaam indiceren gevolgd van minimaal 24 uur.
   Indiceerde je al vóór januari 2025? Dan moet je aan voorwaarde 1, 3 en 4 voldoen. Start je met indiceren vanaf januari 2025? Dan moet je aan alle 4 de voorwaarden voldoen.
3. Je maakt relevante deskundigheidsbevordering in het eigen vakgebied aantoonbaar via een portfolio, bijvoorbeeld het Kwaliteitsregister V&V of een Learning Management System (LMS) via de werkgever.
4. Je neemt minimaal 3 keer per jaar aantoonbaar deel aan intercollegiale toetsing met als onderwerp indicatiestelling Zvw. Je brengt minimaal 1 keer per jaar een eigen indicatie in voor intercollegiale toetsing.

Intercollegiale toetsing vs. intervisie

De termen intercollegiale toetsing en intervisie worden vaak door elkaar gebruikt. Ze gaan allebei over reflecteren. Ook gebruik je bij beide vormen een afgesproken methode. Maar de termen betekenen niet hetzelfde:

• Intercollegiale toetsing richt zich op vakinhoudelijk en professioneel handelen. Je bespreekt met collega’s hoe je je werk uitvoert en hoe dat past binnen de professionele standaard, zoals richtlijnen, protocollen en beroepsnormen. Samen kijk je kritisch naar het handelen van de casusinbrenger: wat ging goed, wat kan beter, en wat leer je daarvan? Bekijk ook de werkwijze over intercollegiale toetsing.

  Voorbeeld: Je bespreekt met collega’s een door jou gestelde indicatie. Jullie vergelijken deze met de richtlijn en bespreken of je tot de juiste interventies bent gekomen.

• Intervisie gaat over persoonlijke reflectie op je eigen denken en gedrag. Je staat stil bij jouw handelen in een situatie en onderzoekt hoe je daarmee bent omgegaan. De focus ligt op persoonlijke ontwikkeling, niet per se op richtlijnen of professionele standaarden.
  Voorbeeld: Je bespreekt een situatie waarin je moeite had om grenzen aan te geven tegenover een familie van een zorgvrager, en denkt na over wat je daarin kunt leren.

Om vakbekwaam te kunnen indiceren, volg je een training die in totaal minimaal 24 uur duurt. Dit staat gelijk aan 24 accreditatiepunten. De training mag bestaan uit meerdere losse onderdelen of bijeenkomsten. In deze training moeten de volgende 3 competenties worden behandeld:

• overstijgend denken
• klinisch redeneren
• reflecterend vermogen

Bekijk norm 2 uit het Normenkader Indicatieproces voor meer informatie over de 4 voorwaarden.

Bij het indicatieproces staat de eigen regie van de zorgvrager centraal, net als preventie en zelfmanagement. Ook het versterken van de eigen regie is belangrijk.

Je kijkt naar de zorgvrager in zijn of haar eigen context. Daarbij let je op hoe stabiel de situatie is en hoe goed de zorgvrager nieuwe vaardigheden en zijn of haar steunsysteem kan aanleren, bijvoorbeeld door de inzet van (digitale) hulpmiddelen. Je houdt ook rekening met het ziekte-inzicht van de zorgvrager en zijn of haar steunsysteem. Ook houd je rekening met de complexiteit van de zorg en omgeving rondom de zorgvrager.

Waar nodig kan ook een andere zorgprofessional hierbij betrokken worden. Dit hoeft niet altijd de verpleegkundige te zijn; het kan ook een andere deskundige zijn uit het zorg- of welzijnsdomein. Soms is het nodig om samen met de zorgvrager te bespreken wat niet mogelijk is in de zorg, omdat niet alles kan zoals iemand gewend is of graag wil. Je weegt de voor- en nadelen van de zorgopties af om zo tot de best passende zorg te komen.

Onderstaande afbeelding (figuur 2) laat stap voor stap zien hoe je de zelfredzaamheid van de zorgvrager en zijn steunsysteem onderzoekt, in relatie tot het besluit om professionele zorg in te zetten. De piramide lees je van boven naar beneden en moet bij iedere evaluatie opnieuw worden doorlopen.

Bekijk norm 3 uit het Normenkader Indicatieproces voor meer informatie over het versterken van eigen regie en de zelfredzaamheid.

Het indiceren en organiseren van zorg is niet los te zien van zorguitvoering. Het verpleegkundig proces bestaat uit gegevensverzameling (anamnese), het vaststellen van verpleegkundige diagnoses, gewenste zorguitkomsten, interventies, uitvoering en evaluatie. Je doorloopt dus voortdurend alle stappen uit het verpleegkundig proces.

Bij het verpleegkundig proces gebruik je de methode klinisch redeneren. Daarmee neem je besluiten over welke zorg het beste past. Je verzamelt en bekijkt informatie over de zorgvrager met behulp van onderstaand figuur. Zo ontdek je welke vragen of problemen er zijn en wat iemand nog wél kan. Op basis daarvan kies je passende doelen en zorgacties.

Bekijk norm 4 uit het Normenkader Indicatieproces voor meer informatie over het verpleegkundig proces.

Goede verslaglegging is belangrijk voor het rapporteren, vaststellen, verlenen, voortzetten, evalueren, overdragen en monitoren van de zorg. In een individueel zorgplan staat in ieder geval informatie over wat voor zorg iemand nodig heeft, hoeveel zorg, hoe lang de zorg duurt en wat de doelen zijn van de zorg (de gewenste zorguitkomsten).

Een goede overdracht is belangrijk voor de continuïteit van zorg voor de zorgvrager binnen alle zorgdomeinen. Je kiest zelf de meest passende manier van overdragen. Voor goede verslaglegging dien je de V&VN-richtlijn Verslaglegging te volgen. Ook gebruik je een wetenschappelijk gevalideerd verpleegkundig classificatiesysteem.

Bekijk norm 5 uit het Normenkader Indicatieproces voor meer informatie over de verslaglegging en overdracht.