Skin tears zijn huidwonden waarbij de opperhuid (en soms ook de lederhuid) is gescheurd. Ze worden ook wel huidscheuren of lapwonden genoemd. Soms heeft de wond nog een stuk huid (huidflap). Skin tears komen het meest voor op de armen, benen en de rug van de handen. Ze ontstaan acuut en worden veroorzaakt doordat er kracht wordt gezet op de huid. Bijvoorbeeld wanneer de zorgvrager zich stoot of als een kleefverband wordt verwijderd. Of door schuivende krachten op de huid zoals bij het aantrekken van steunkousen. 

Er zijn drie typen skin tears:

Type 1

Zonder weefselverlies (de huidflap is even groot als de wond)

Type 2

Gedeeltelijk weefselverlies (de huidflap is kleiner dan de wond)

Type 3

Volledig weefselverlies (er is geen huidflap meer)

Skin tears komen veel voor bij zorgvragers in de wijk. Zij hebben een grotere kans om skin tears te krijgen omdat hun huid dun of kwetsbaar kan zijn door ouderdom of medicijngebruik. Ook gebruiken ze vaak compressiekleding zoals steunkousen. Daarnaast bewegen zij zich vaak wat moeilijker, waardoor ze eerder vallen of zich stoten. 

Let daarom bij je bezoek aan zorgvragers met onderstaande (huid)kenmerken altijd op de aanwezigheid van skin tears: 

• een verouderde, kwetsbare huid
• een (grotere) blauwe plek op de huid
• bloeduitstortingen met zwelling
• een perkamenthuid (ontstaan door zonschade, medicatie of ouder worden) 
• witte littekenlijnen op de huid
• een voorgeschiedenis van skin tears

In uitgangsvraag 1 van de richtlijn vind je meer informatie over bij welke zorgvragers je alert moet zijn op aanwezigheid van skin tears.

Lees hieronder hoe je skin tears kunt voorkomen.

• Was de zorgvrager alleen met water, cetomacrogolzalf of een neutraal olieproduct.
• Overweeg kort en niet te warm te douchen.
• Overweeg de huid na het douchen voorzichtig droog te deppen met een zachte handdoek.

Smeer de huid minimaal twee keer per dag in met een neutrale, vettende zalf of crème, bijvoorbeeld cetomacrogolcrème of -zalf. Gebruik een zalf of crème die goed uit te smeren is.

Gebruik hulpmiddelen bij het aan- en uittrekken van compressiekleding zoals steunkousen.

• Gebruik geen zeep bij het wassen.
• Gebruik geen lotions of crèmes met parfum bij het insmeren van de huid.
• Gebruik geen sterk-plakkend materiaal direct op de huid.

In uitgangsvraag 2 en 3 van de richtlijn vind je meer informatie over maatregelen die je kunt nemen om skin tears te voorkomen.

Zelfmanagement

Leg de zorgvrager of zijn naaste uit dat preventieve maatregelen heel belangrijk zijn. Stimuleer de zorgvrager/naaste om preventieve maatregelen toe te passen. Overleg met de zorgvrager/naaste wat hij of zij zelf kan en wil doen bij de zorg rondom skin tears. Geef duidelijke en eenvoudige instructies en controleer of de zorgvrager/naaste deze heeft begrepen. De preventieve maatregelen staan in de patiënteninformatie. Deel de link naar de informatie of geef de informatie geprint mee. 

Start zo snel mogelijk met de behandeling van de skin tear. Dan voorkom je problemen met de wond, zoals een infectie. Je kunt de volgende vier stappen volgen bij de behandeling van een skin tear:

Download via onderstaande knop de printversie van het ‘Stappenplan Behandeling Skin Tears’.

Niet doen

• Poets of boen de skin tear niet als je deze schoonmaakt of droogt.
• Haal de druk niet van de wond tijdens het stelpen van het bloeden om te controleren of het bloeden al gestopt is.
• Oefen geen kracht uit op de huidflap.
• Gebruik nooit onderstaande wondmaterialen bij een skin tear:
• cohesieve, elastische fixatiewindsels (haft) om het absorberend verband te fixeren
• sterk plakkend wondmateriaal, waaronder tape, op de huid
• hydrocolloïde en (transparante) filmverbanden
• vet gaas
• nietjes, huidlijm, hechtingen, steristrips, tape
• Gebruik nooit schuimverbanden en hydrofiber in acute situaties.

In uitgangsvraag 4 van de richtlijn lees je meer informatie over de beste behandeling van skin tears.

Je kunt contact opnemen met een wondspecialist in de volgende situaties:

• Er is sprake van een type 3 skin tear.
• De skin tear is groter dan 5 bij 5 cm.
• De huidflap hecht niet goed aan de onderliggende huid en/of blijft niet levensvatbaar.
• Het vocht onder de siliconen wondcontactlaag is niet helder of er zit viezigheid in het wondvocht.
• Binnen 3 weken is er geen verbetering van de wond.
• De wond gaat achteruit.
• De wond raakt geïnfecteerd.

Ook bij twijfel of vragen mag je contact opnemen met een wondspecialist.

Een skin tear is een wond waarbij de huid is gescheurd. Zo’n wond is pijnlijk en ontstaat plotseling. U heeft een grotere kans om een skin tear te krijgen als u een dunne huid heeft of als deze snel kapotgaat. Hieronder leest u wat u moet doen als u een skin tear heeft. En wat u kunt doen om een skin tear te voorkomen. Deze informatie kan ook handig zijn voor uw naasten. 

Een skin tear is een wond waarbij de huid is gescheurd. Soms heeft de wond nog een stukje huid dat los zit (een huidflapje). Een skin tear is pijnlijk en zit meestal op de armen, benen of bovenkant van de handen.

Hoe ziet een skin tear eruit?

Skin tear met een compleet huidflapje

Het bovenste laagje van de huid zit als een flapje op de wond. Dit flapje is net zo groot als de wond. 

Skin tear met een niet compleet huidflapje

Het bovenste laagje van de huid zit als een flapje op de wond. Dit flapje is kleiner dan de wond. 

Skin tear zonder huidflapje

Het bovenste laagje van de huid is helemaal weg.

Wanneer ontstaat een skin tear?

Een skin tear ontstaat doordat er kracht wordt gezet op de huid. Als u een dunne huid heeft of een huid die snel kapotgaat, dan kan een skin tear makkelijk ontstaan. Iedereen krijgt een dunnere huid bij het ouder worden. Ook medicatie kan invloed hebben op uw huid. Uw huid kan dunner worden als u bijvoorbeeld prednison gebruikt. Of als u lange tijd (maanden tot jaren) sterke hormonenzalf (corticosteroïden) op uw huid smeert.

U heeft ook een grotere kans op een skin tear in de volgende situaties:

• Als u valt of als u zich stoot, bijvoorbeeld aan de randen van een salontafel.
• Als u een rollator of rolstoel gebruikt en bijvoorbeeld uw arm of been klem komt te zitten.
• Als u kleding draagt die druk uitoefent op uw huid, zoals steunkousen. Bij het aan- of uittrekken zet u namelijk kracht op de huid. 

Hieronder staan adviezen om skin tears te voorkomen.

WEL doen:

• Was uzelf bij voorkeur alleen met water, een neutraal olieproduct of cetomacrogolzalf (overleg met uw zorgverlener). 

• Denk erover na om kort en niet te warm te douchen.

• Het kan helpen om uw huid na het douchen voorzichtig droog te deppen met een zachte handdoek.

• Smeer uw huid het liefst minimaal 2 keer per dag in met een vettende crème of vettende zalf, die goed smeerbaar is.
• Leg uw crème of zalf niet op een koude plek, dan blijft deze beter smeerbaar.

• Denk erover na om dingen waarover u makkelijk kunt struikelen weg te halen. Bijvoorbeeld vloerkleden, snoeren of losse spullen.
• Het kan helpen om randen van meubels, rollators of rolstoel af te plakken. Bijvoorbeeld met rubber- of schuimband. U kunt ook speciale rolstoelhandschoenen dragen. 

Gebruik hulpmiddelen bij het aan- en uittrekken van kleding die druk uitoefent op uw huid, zoals steunkousen.

NIET doen: 

Gebruik geen zeep bij het wassen. Zeep droogt uw huid uit. Daardoor wordt de kans op een skin tear groter.

Gebruik geen lotions of crèmes met parfum. Deze drogen uw huid uit omdat ze veel water bevatten. De kans op een skin tear wordt dan groter.

Gebruik geen pleisters of andere verbandmiddelen die sterk plakken. Als u zulke middelen lostrekt, is de kans op een skin tear groter

• Denk erover na om erop te letten dat uw zorgverlener of naaste geen horloges of sieraden zoals ringen draagt. Sieraden en horloges kunnen scherpe randjes hebben. Deze kunnen een skin tear veroorzaken.
• Denk erover na om erop te letten dat uw zorgverlener geen lange nagels en geen nagels met scherpe randen heeft. Het kan helpen om uw eigen nagels kort en niet scherp te houden. Scherpe en lange nagels kunnen een skin tear veroorzaken. 

Een goede behandeling van een skin tear is belangrijk. Dit voorkomt dat u een infectie van de wond krijgt. Overleg met uw zorgverlener (bijvoorbeeld de wijkverpleegkundige of verzorgende) wat u zelf kunt doen om de skin tear te behandelen. En vraag wat uw naaste kan doen. Uw zorgverlener kan hier uitleg over geven. Schrijf de uitleg eventueel op.

Een acute skin tear

Wat moet u doen als een skin tear opeens (acuut) ontstaat? 

• Stop het bloeden door met een verbandgaas tegen de wond aan te drukken. Doe dit minimaal 10 minuten achter elkaar zonder tussendoor naar de wond te kijken. Het kan helpen om het lichaamsdeel met de wond hoger dan uw hart te houden.
• Neem contact op met uw huisarts als de wond flink blijft bloeden.

De verdere behandeling van de skin tear kunt u bespreken met uw zorgverlener (bijvoorbeeld uw wijkverpleegkundige).