Eenzaamheid is geen ziekte of aandoening. Het is een persoonlijke ervaring die vaak wordt omschreven als ‘een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) sociale relaties’. Gevoelens van eenzaamheid kunnen toenemen als mensen ouder worden. Bijvoorbeeld doordat hun mobiliteit en zelfstandigheid afneemt of doordat de partner, familieleden of vrienden wegvallen. 

Eenzaamheid gaat vaak samen met de volgende risicofactoren:

• alleen wonen
• weinig sociale contacten
• slechte gezondheid 
• financiële problemen of armoede
• migratieachtergrond 
• wegvallen van zingeving 
• gebrek aan zelfvertrouwen 
• sociale angst 
• depressie

Als je vermoedt dat een zorgvrager zich eenzaam voelt, dan is het goed om hierover te praten. Deze tips kunnen je helpen om eenzaamheid vast te stellen of te bespreken:

• Neem de tijd om te praten over eenzaamheid. Doe dit zoveel mogelijk tijdens de gebruikelijke contactmomenten met de zorgvrager. Je kunt er ook voor kiezen om een aantal keer terug te komen op het onderwerp.
• Let op situaties die samen kunnen gaan met gevoelens van eenzaamheid, zoals het overlijden van een partner. Let ook op signalen zoals slechte zelfzorg of weinig sociaal contact. 
• Gebruik een betrouwbare eenzaamheidsschaal om een beeld te krijgen van de ernst van de eenzaamheid, bijvoorbeeld de De Jong Gierveld 6-item. 
• Als een zorgvrager aangeeft zich eenzaam te voelen, bespreek dan vooral de wensen en doelen van diegene. Pas eventuele adviezen voor ondersteuning hierop aan.
• Houd je kennis over het herkennen, het bespreekbaar maken van en begeleiden bij eenzaamheid up-to-date.

Download hieronder de printversie van de samenvatting.

Wil jij een cliënt ondersteunen bij het signaleren en omgaan met gevoelens van eenzaamheid? Deze flyer kan daarbij helpen. Hierop staat uitgelegd dat eenzaamheid voor iedereen anders voelt, welke situaties de kans op gevoelens van eenzaamheid vergroten en wat je eraan kan doen.

Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist speel je een belangrijke rol bij de aanpak van eenzaamheid bij ouderen. Het begint bij een goed gesprek. Dat gesprek over eenzaamheid starten vinden veel zorgprofessionals best lastig. De tips, tools, do’s en don’ts uit de richtlijn ‘Eenzaamheid’ helpen je op weg en zijn samengevat in deze speciaal ontwikkelde animatie.

De beslisboom is een visuele weergave van het verpleegkundig proces rondom eenzaamheid in de wijk. De opeenvolgende beslismomenten en daaruit voortkomende acties of zorgkeuzes, zoals beschreven in de richtlijn, zijn schematisch weergegeven. De beslisboom laat dus snel zien hoe er volgens de richtlijn gehandeld moet worden. En de beslisboom helpt om inzicht te krijgen op basis van welke gronden bepaalde zorgkeuzes genomen kunnen worden.