
Gezonde slaap en zorg bij slaapproblemen
2021
Een gezond slaap- en waakritme helpt om je lichaam en geest te laten ontspannen, uitrusten en herstellen. Langdurig slecht slapen heeft een negatief effect op de gezondheid. Als verpleegkundige, verzorgende of verpleegkundig specialist kun jij slaapproblemen bij de zorgvrager opmerken. Ook kun je zorgvragers advies geven over een gezond slaap- en waakritme. De richtlijn ‘Gezonde slaap en zorg bij slaapproblemen’ vergroot je kennis over het bevorderen van goede slaap. Je vindt er ook advies over het voorkomen en het behandelen van slaapproblemen. Hieronder vind je een samenvatting van de belangrijkste aanbevelingen uit de richtlijn.
- vaak korter slapen dan u nodig heeft
- niet goed in slaap kunnen komen
- te vaak of te vroeg wakker worden
- u slaapt ’s nachts net zo lang als anders, maar bent overdag toch moe
en/of slaperig - pijn
- jeuk
- benauwdheid
- hoesten
-
‘s nachts vaak moetenplassen
- eczeem
- brandend maagzuur
- snurken
- ademstops (apneu)
- hartkloppingen
- nachtzweten
- opvliegers
- kramp in uw kuiten
- rusteloze benen
- hartfalen
- parkinson
- diabetes
- artrose
- longproblemen
- medicijnen bij epilepsie
- psychische problemen
-
middelen tegenhart- en vaatziekten(zoals bepaaldecholesterolremmers enplastabletten)
-
medicijnen tegenparkinson
- corticosteroïden
- hormonen
- pijnstillers
- stoppen-met-rokenmedicatie
- astmamedicatie
- Ga elke dag naar buiten.
- Beweeg minstens een half uur per dag.
-
Neem een kop koffie in de ochtend: cafeïne kan helpen om goed wakker te worden.
-
Een powernap of middagdutje kan helpen. Doe dat maximaal een half uur en liefst voor 15.00 uur.
-
Neem pauzes tussen werk/inspanning door: elke 2 tot 3 uur een pauze van 5 tot 10 minuten en tijdens de lunch een half uur.
- Lang in bed blijven liggen als u slecht geslapen heeft.
- Lang slapen overdag.
-
Neem een warme douche of een warm bad, maar doe dat minstens anderhalf uur van tevoren.
- Ga een rondje wandelen.
- Luister rustige muziek.
- Lees een ontspannend boek bij gedimd licht.
- Doe oefeningen die u ontspannen.
-
Bedenk hoe laat u naar bed moet om genoeg slaap te krijgen. Tel er een kwartier bij om in slaap te vallen. Bij ouderen duurt het meestal wat langer om in slaap te vallen.
-
Praat aan het begin van de avond even na over de dag en probeer daarna uw zorgen bewust te parkeren tot de volgende dag.
- Zorg voor vaste gewoontes voor het slapen gaan.
-
Gebruik een speciale bril die blauw licht van beeldschermen tegenhoudt.
-
Als u het koud heeft: verwarm uw bed voor met een kruik, hittepit of elektrische deken. Of probeer warmtesloffen of sokken. Ook een voetmassage kan helpen.
- Veel eten of juist met een lege maag naar bed gaan.
- Cafeïne nemen (koffie, zwarte thee, chocolade, cola of energiedrankjes).
- Beeldschermen in de slaapkamer (tv, smartphone, tablet).
- Schermen of smartphone gebruiken binnen 1,5 uur voor het slapen; uw hersenen blijven daardoor te actief.
- Dingen doen waarvoor u zich erg moet concentreren of inspannen, zoals autorijden, vergaderen of zwaar sporten.
- Roken (nicotine maakt uw hersenen actief).
- Alcohol gebruiken korter dan 4 uur voor u naar bed gaat.
- In een kamer met fel licht zitten.
-
Slaappillen of slaapdrankjes nemen zonder overleg met een arts.
- Op vaste tijden naar bed gaan en opstaan.
-
Slaap in een donkere kamer (eventueel met een klein nachtlampje als udat prettiger vindt).
- Zorg voor frisse lucht (raam op een kier).
- Zorg voor een temperatuur van ongeveer 17 graden in de slaapkamer.
- Als u last heeft van licht: probeer een oogmasker.
- Als u last heeft van geluid: probeer oordoppen.
-
Als u wakker ligt; ga even uit bed en/of ga wat lezen of muziekluisteren. Doe dit maximaal een half uur en ga dan weer naar bed.
-
Als u samen slaapt met iemand die onrustig is ’s nachts, slaap dan alshet kan apart.
- Naar televisie of ander beeldscherm kijken als u wakker ligt.
- Steeds naar de wekker kijken.
-
kunt u meer lezen over gezonde slaapen slaapproblemen.
-
Op snelbeterinjevel.nl vindt uoefeningen om zelf te werken aanstress- en slaapklachten.
-
Op apotheek.nl kunt u kijken ofslaapproblemen een bekendebijwerking zijn van medicijnen dieu gebruikt.
Patiënteninformatie
Beter slapen: dit kunt u zelf doen
U krijgt deze informatie omdat u problemen heeft met slapen. Of omdat u kans heeft om slaapproblemen te krijgen. Hier leest u wat u zelf kunt doen om beter te slapen. Deze informatie kan ook handig zijn voor uw naasten.
Waarom is goed slapen belangrijk?
Goed slapen is belangrijk om uit te rusten en te herstellen, zowel lichamelijk als psychisch. Als u niet goed slaapt bent u moe overdag, u kunt sneller geïrriteerd zijn. Of u vergeet dingen en kunt zich minder goed concentreren op school of werk. Als slaapproblemen lang duren heeft u een grotere kans op problemen zoals overgewicht, hoge bloeddruk, depressie, diabetes (suikerziekte), hartproblemen en dementie.
Wat is goed slapen?
Goed slapen is niet voor iedereen hetzelfde. Sommige mensen staan het liefst vroeg op en gaan vroeg naar bed, anderen juist niet. Sommigen functioneren goed na 6 uur slaap, anderen pas na 10 uur. Voor de meeste mensen is 7 of 8 uur genoeg. Als u ziek bent heeft u meer slaap nodig. Als u ouder wordt, kan het langer duren voor u in slaap valt en wordt u mogelijk vaker wakker ’s nachts. Dat is normaal. Af en toe minder dan anders slapen is niet erg.
Wat is slecht slapen?
Slecht slapen kan betekenen:
Hoe komt het dat u slecht slaapt?
Slecht slapen kan door heel veel verschillende dingen komen. Bijvoorbeeld door een ziekte of door medicijnen die u gebruikt. Het kan ook komen door de omgeving waarin u slaapt of bepaalde gewoontes. Deze dingen kunnen ervoor zorgen dat u slecht slaapt of meer kans heeft om slechter te gaan slapen:
Psychische klachten
Bijvoorbeeld stress, zorgen, piekeren of somberheid. Of psychische problemen als depressie, angst of dementie.
Lichamelijke klachten
Bijvoorbeeld:
Ook chronische ziektes kunnen slaapproblemen geven bijvoorbeeld:
Opname in bijvoorbeeld een ziekenhuis
U heeft misschien pijn, bijvoorbeeld na een operatie en misschien maakt u zich ook zorgen. Verder is de omgeving anders dan thuis en misschien heeft u geen invloed op dingen als het licht, geluiden, de temperatuur of het bed waarin u slaapt.
Gewoontes en omgeving
Ook bepaalde gewoontes en de omgeving waarin u slaapt kunnen ook een rol spelen. Meer daarover leest u bij de adviezen voor gezonde slaap.
Medicijnen
U kunt ook slaapproblemen krijgen als u te snel stopt met bepaalde medicijnen tegen depressie en angst. Ook te lang gebruiken van slaapmiddelen kan een oorzaak zijn van slaapproblemen.
Adviezen voor een gezonde slaap
Hieronder staat wat u zelf kunt proberen om beter te slapen. Sommige dingen doet u misschien al. Er zijn misschien ook dingen die in uw situatie niet kunnen, of dingen die voor u niet helpen. Probeer uit wat wel gaat.
Overdag
Wel doen
Niet doen
‘s Avonds / vlak voor het slapen gaan
Wel doen
Niet doen
In de nacht
Wel doen
Niet doen
Meer informatie en vragen
Meer informatie
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Of heeft u meer hulp nodig?Praat er dan over met de zorgverlener van wie u deze informatie heeft gekregen of ga naar uw huisarts. Samen kunt u op zoek naar oplossingen.